TOWARZYSTWO PAMIĘCI POWSTANIA
WIELKOPOLSKIEGO 1918 - 1919
Powiat Wolsztyński
Strona działa dzięki wsparciu Starostwa Powiatowego w Wolsztynie |
|
Jan K aczor
1895-1972
Urodził się 7 czerwca 1895 r. w Górsku,
(daw. pow. babimojski) w rodzinie robotnika Jana i
Franciszki z Wojtkowskich. Miał pięcioro rodzeństwa:
siostrę Agnieszkę ( po mężu Błaszkowska ) i czterech braci:
Romana i Józefa ( zginęli na froncie zachodnim pod Verdun w
1917 r.), oraz Walentego i Michała (zmarli zaraz po
urodzeniu). Po ukończeniu szkoły powszechnej w rodzinnej
miejscowości terminował w zawodzie kowalskim u mistrza
Franciszka Dekierta w Brennie. Dyplom czeladniczy uzyskał 20
grudnia 1912 r. po złożeniu egzaminu państwowego przed
Komisją Urzędu Rzemiosła we Wschowie. Pierwszą pracę
otrzymał w warsztacie kowalskim u Franciszka Bednarczyka w
Radomierzu. Zaprzyjaźnił się z córką swego pracodawcy –
Jadwigą, przyszłą żoną.
15 maja 1915 r. został powołany do wojska
niemieckiego. Służył w kompanii karabinów maszynowych. W
bitwie pod Dyneburgiem 14 października 1915 r ranny w głowę.
24 stycznia 1919 r. w stopniu st. szeregowego
zdemobilizowany z wojska i wrócił do rodziny. Kilka dni
później, 7 lutego 1919 r. wstąpił jako ochotnik do
miejscowego oddziału powstańczego – kompanii przemęckiej,
dowodzonej przez ppor. Józefa Wróblewskiego, nauczyciela z
Radomierza. Uczestniczył w walkach o Kaszczor, Wieleń,
Gołanice i Trzebinie.
Po zakończeniu Powstania Wielkopolskiego
jako żołnierz 60 Pułku Piechoty brał udział w wojnie
polsko-bolszewickiej, dochodząc ze swoją jednostką aż do
Kijowa w dniu 8 maja 1920 r. W czasie odwrotu naszych wojsk
przed napierającą nawałnicą bolszewicką, wykazał się
szczególną odwagą i męstwem w bitwie pod Bobrujskiem nad
Berezyną na początku lipca 1920 r. W brawurowym samodzielnym
ataku zdobył kulomiot wroga z którego potem skutecznym
ogniem likwidował nacierających bolszewików na jego oddział.
Za ten bohaterski czyn został odznaczony Krzyżem Srebrnym
Orderu Virtuti Militari V klasy (nr 4216). W sierpniu 1920
r. uczestniczył w słynnej bitwie warszawskiej zwanej „Cudem
nad Wisłą „ . Następnie brał udział w pogoni za uciekającymi
żołnierzami sowieckimi na północ aż do granicy z Prusami
Wschodnimi. W połowie grudnia 1920 r. przybył ze swym
pułkiem do stałego miejsca zakwaterowania w Ostrowie Wlkp.
31 grudnia 1920 r. w stopniu kaprala został przeniesiony do
rezerwy.
26 stycznia 1921 r. poślubił Jadwigę
Bednarczyk i zamieszkał w Radomierzu pomagając teściowi w
prowadzeniu warsztatu kowalskiego. Uczestniczył aktywnie w
życiu lokalnej społeczności. W 1926 r. został pierwszym
prezesem utworzonego w swojej miejscowości Towarzystwa
Gimnastycznego „Sokół” a w 1932 r. również prezesem
powstałego ogniska męskiego Związku Młodych Narodowców. W
maju 1938 r. wybrany radcą sierot dla gromady Radomierz.
Będąc kowalem przyczynił się do wykonania kutej bramy
wjazdowej do kościoła farnego w Przemęcie. W czasie II wojny
światowej, jako b. Powstaniec Wielkopolski ukrywał się przed
Niemcami w specjalnie przygotowanym pomieszczeniu nad swoją
kuźnią.
Od 1930 r. był członkiem Banku Ludowego w
Przemęcie. Od 10 marca 1938 r. z kolei współtworzył jego
Komisję Rewizyjną. W dniu 4 kwietnia 1945 r. został
członkiem nowo wybranej Rady Nadzorczej. Kilka miesięcy
później, 25 listopada wszedł w skład nowo mianowanej 6-
osobowej Rady Parafialnej parafii Przemęt. W tymże w 1945
r., zaraz po wyzwoleniu został radnym Gminnej Rady Narodowej
w Mochach oraz przewodniczącym Rady przez I kadencję.
Cieszył się szacunkiem i zaufaniem środowiska, w którym żył.
Zmarł 30 maja 1972 r. Spoczywa na cmentarzu przy kościele
św. Piotra w Przemęcie. Z żoną Jadwigą Bednarczyk miał
dzieci: Marię (1922-1989, po mężu Anglart), Jana
(1925-1997), Janinę (1926-1984) i Władysława (1928-1985).
Był również odznaczony Krzyżem Walecznych
(1921), Medalem Pamiątkowym „Za Wojnę 1918-1921” (1924),
Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym (1958), Odznaką Pamiątkową
„ Grupy Leszno” i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia
Polski (1969). Ponadto za udział w Powstaniu Wielkopolskim
uchwałą Rady Państwa mianowany podporucznikiem.
Źródło: Centralne Archiwum
Wojskowe, sygn. I. 482.23-1744 , Dziennik Personalny
Ministerstwa Spraw Wojskowych nr 2 z 18 lutego 1922 r.
Archiwum Państwowe w Lesznie,Akta Banku Ludowego w
Przemęcie, sygn. 83; Akta Zarządu Powiatowego ZBoWiD-u w
Wolsztynie, teczka nr 7/1967; Książeczka wojskowa Jana
Kaczora; Ks.Urbanowski Kazimierz, Kronika parafialna
1835- 1959, Przemęt, s.22; Kronika Szkoły Podstawowej w
Radomierzu; Cholewa Zbigniew, Mozaika
polityczno-społeczna powiatu wolsztyńskiego 1919-1939,Wolsztyn
2011, s.49; Fornalski Antoni, Mieszkańcy Ziemi
Przemęckiej
w walce o polskość ,Przemęt 2004, s.74,84; Tenże,
Powstańcy Wielkopolscy Ziemi Przemęckiej ,Przemęt 2008,
s.64-66; Tenże, Kawalerowie Orderu Virtuti
Militari z Ziemi Przemęckiej, Przemęt 2013, s.33-36;
Łukowski Grzegorz,
Polak Bogusław, Suchcitz Andrzej,
Kawalerowie Virtuti Militari, Koszalin 1977, s.179;
Smoleń Bogusław, Zarys historii wojennej 60. Pułku
Piechoty Wielkopolskiej, Warszawa 1930, s.31;
Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Radomierz.,
Wydanie
okolicznościowe, Radomierz 2004; Wiadomości urzędowe, (w:
) Orędownik na powiaty nowotomyski i wolsztyński, nr 63,
s.1. Weterani odznaczeni Wielkopolskim Krzyżem
Powstańczym ,(w:) Głos Wolsztyński nr 2/1959, s.5; 33
Krzyże Kawalerskie dla powstańców,(w:) Głos
Wolsztyński nr 205/1969, s.1; Tłumaczenie tekstu
niemieckiego –
Damian Gorzelniak, tłumacz przysięgły;
Informacje i pamiątki rodzinne wnuków Leszka Anglarta z
Błotnicy i Piotra Kaczora z Radomierza.
Antoni Fornalski
|
|
Nagrobek Jadwigi i Jana Kaczor na cmentarzu w Przemęcie przy kościele św. Piotra. Fot. Bartłomiej Maciołek.
|
|
|
|