Leśnicy - powstańcy
Dzień 27 grudnia - 103. rocznicę wybuchu
Powstania Wielkopolskiego a także po raz pierwszy jako
Narodowy Dzień Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego
Nadleśnictwo Wolsztyn upamiętniło w ciekawy sposób. Na
profilu Facebook wolsztyńskiego nadleśnictwa przedstawiono
sylwetki ludzi lasu związanych z Powstaniem, którzy w
różnych okresach pracowali w lasach dzisiejszego
Nadleśnictwa Wolsztyn.
Są to zarówno leśnicy, którzy uzyskali
wykształcenie fachowe przed wybuchem Powstania i pracowali w
lasach różnych własności, jak i powstańcy, którzy już po
Powstaniu wykształcili się w zawodzie leśnika i podejmowali
pracę zarówno w lasach prywatnych, jak i w państwowej
administracji leśnej.
Ignacy Czapczyk (1891 – 1977)
Ignacy Czapczyk - 1951 r.
Urodził się 29 stycznia 1891 r. w Słupi.
W 1907 roku został przyjęty jako praktykant leśny do
Nadleśnictwa Winna Góra pow. Środa, gdzie pracował do chwili
powołania go do wojska w 1911 r. W okresie 1914 – 1918 r.
pełnił służbę wojskową w armii niemieckiej na froncie
wschodnim i zachodnim. W 1915 r. w wyniku walk został ranny
w nogę.
Po powrocie z wojny wstąpił w Dopiewie do
Oddziału Wojskowego Powiatu Zachodnio-Poznańskiego. Brał
udział w Powstaniu Wielkopolskim od 29 grudnia 1918 r. W
dniu 5 stycznia 1919 r. walczył o oswobodzenia Wolsztyna a
następnie brał udział w walkach o Kopanicę, Babimost, Nową
Wieś Zbąską, Zbąszyń i okolicę.
Po powstaniu jako ochotnik wziął udział w
wojnie polsko-bolszewickiej, walcząc w 1 Pułku Strzelców
Wielkopolskich. W 1919 r. objął posadę leśniczego w
prywatnej majętności Ujazd pow. Grodzisk a następnie w roku
1922 przeniósł się do majętności Gnin pow. Nowy Tomyśl. W
1926 r. przeniósł się na własne życzenie do majętności
Gościeszyn, gdzie w czasie powstania stacjonował jego
oddział powstańczy. Nie jest przypadkowe, że otrzymał pracę
u hrabiego Kurnatowskiego wspierającego powstańców w okresie
walk. Majętność w Gościeszynie była jednym z większych
majątków ziemskich w powiecie wolsztyńskim. Majątek posiadał
głównie grunty rolne, łąki i pastwiska. Lasów było około 960
ha. Gospodarka w lasach była podporządkowana łowiectwu.
Prowadzono zagrodową hodowlę zwierzyny i zalesiano grunty na
cele łowieckie. Lasy Gościeszyńskie podzielone były na
rewiry: Stradyń, Błocko, Dąbrowa i Winnica. Majątek
prowadził szkółki, z których sprzedawano materiał
sadzeniowy. W 1929 roku na Powszechnej Wystawie Krajowej w
Poznaniu szkółki te zostały odznaczone medalem Ministerstwa
Przemysłu i Handlu oraz medalem P.W.K. Ignacy Czapczyk był
leśniczym w Leśnictwie Dąbrowa Stara. Pracował tam przed
wojną i w okresie okupacji, poza krótkim okresem gdy był
więziony jako zakładnik.
Po zakończeniu wojny pracował nadal w
Leśnictwie Dąbrowa, które weszło w skład państwowego
Nadleśnictwa Mochy. Jako leśniczy przepracował na tym
stanowisku do przejścia na emeryturę w 1958 r. Jego syn
Marian również został leśnikiem i pracował w gościeszyńskich
lasach, najpierw jako leśnik w dobrach hrabiego
Kurnatowskiego a po wojnie jako leśniczy szkółkarz na
Szkółce Leśnej Gościeszyn. Ignacy Czapczyk został odznaczony
Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym i Krzyżem Kawalerskim
Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł 8 listopada 1977 r.
Pochowany został na cmentarzu parafialnym w Gościeszynie.
Tekst: Krzysztof Kotlarski
Obrazy: ze zbiorów Nadleśnictwa Wolsztyn, ogłoszenie –
Orędownik na powiat wolsztyński nr 26 z 1927 r. dostępny w
Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej.
Leśniczy Ignacy Czapczyk stoi
pośrodku za siedzącym Nadleśniczym Janem Podkanowiczem -
1947 r.
Królak Jan (1886 –
?)
Jan Królak urodził się 28 czerwca 1886 r.
w Mimowoli. Podczas pierwszej wojny światowej został
powołany do armii pruskiej i w 1916 r. podczas walk na
zachodnim froncie został ranny. Leczył się w lazarecie
wojskowym w Erfurcie. Po zwolnieniu z wojska od stycznia
1917 r. do stycznia 1918 r. uczył się leśnictwa pracując w
lasach hrabiego Żółtowskiego w Rajmundowie pow. Nekla.
Następnie od maja 1918 r. do marca 1919 r. był zatrudniony
jako zastępca borowego w lasach Ordynacji Czerniejewskiej.
Do 1919 roku Leśnictwo Kębłowo było
jednym z ośmiu leśnictw (rewirów) wchodzących w skład
pruskiego Nadleśnictwa Świętno (Oberforsterei Schwenten,
Schutzbezirk Kiebel). Leśnictwo to było położone na
wschodnim krańcu nadleśnictwa. Dalej były już grunty
Nadleśnictwa Mochy (Oberforsterei Mauche). Niemieckim
nadleśniczym w Świętnie był Karl Teske, a leśniczym w
Kębłowie był Miller. Leśnictwo Kębłowo miało swoją
leśniczówkę i gajówkę.
W chwili wybuchu Powstania
Wielkopolskiego Kębłowo znalazło się w zasięgu powstańczych
działań zbrojnych. Na początku stycznia 1919 r. powstała
ochotniczo kilkunastoosobowa Drużyna Kębłowska. Na wieść o
trwających walkach w Wolsztynie w dniu 5 stycznia Powstańcy
opanowali najważniejsze punkty miejscowości, m.in. dworzec
kolejowy i pocztę, gdzie odłączyli telefony. Następnie
opanowali leśniczówkę, gdzie odebrali broń palną leśniczemu
Millerowi, podobnie postąpili w gajówce. Tego samego dnia,
aby uniemożliwić przejazd do Wolsztyna niemieckiego pociągu
pancernego z Nowej Soli, powstańcy rozkręcili tory kolejowe
od strony Świętna. Linia kolejowa biegła przez las kębłowski
oddzielając leśniczówkę od gajówki. Powstańcom udało
utrzymać się oswobodzone Kębłowo.
W odpowiedzi na powstańczy zryw Polaków,
w Świętnie Pastor Hegemann doprowadził do utworzenia
Republiki Świętnieńskiej (Freistaat Schwenten). Nadleśniczy
Karl Teske został wówczas ministrem wojny. Powstanie tego
państewka miało duży wpływ na przebieg linii frontu a potem
granicy państwa pomiędzy Świętnem i Kębłowem.
Do 1919 roku Leśnictwo Kębłowo było
jednym z ośmiu leśnictw (rewirów) wchodzących w skład
pruskiego Nadleśnictwa Świętno (Oberforsterei Schwenten,
Schutzbezirk Kiebel). Leśnictwo to było położone na
wschodnim krańcu nadleśnictwa. Dalej były już grunty
Nadleśnictwa Mochy (Oberforsterei Mauche). Niemieckim
nadleśniczym w Świętnie był Karl Teske, a leśniczym w
Kębłowie był Miller. Leśnictwo Kębłowo miało swoją
leśniczówkę i gajówkę.
W chwili wybuchu Powstania
Wielkopolskiego Kębłowo znalazło się w zasięgu powstańczych
działań zbrojnych. Na początku stycznia 1919 r. powstała
ochotniczo kilkunastoosobowa Drużyna Kębłowska. Na wieść o
trwających walkach w Wolsztynie w dniu 5 stycznia Powstańcy
opanowali najważniejsze punkty miejscowości, m.in. dworzec
kolejowy i pocztę, gdzie odłączyli telefony. Następnie
opanowali leśniczówkę, gdzie odebrali broń palną leśniczemu
Millerowi, podobnie postąpili w gajówce. Tego samego dnia,
aby uniemożliwić przejazd do Wolsztyna niemieckiego pociągu
pancernego z Nowej Soli, powstańcy rozkręcili tory kolejowe
od strony Świętna. Linia kolejowa biegła przez las kębłowski
oddzielając leśniczówkę od gajówki. Powstańcom udało
utrzymać się oswobodzone Kębłowo.
W odpowiedzi na powstańczy zryw Polaków,
w Świętnie Pastor Hegemann doprowadził do utworzenia
Republiki Świętnieńskiej (Freistaat Schwenten). Nadleśniczy
Karl Teske został wówczas ministrem wojny. Powstanie tego
państewka miało duży wpływ na przebieg linii frontu a potem
granicy państwa pomiędzy Świętnem i Kębłowem.
Równolegle z trwającymi działaniami
militarnymi zaszła pilna potrzeba zabezpieczenia
przejmowanego pruskiego majątku leśnego. Nie było jeszcze
polskiej administracji leśnej. Naczelna Rada Ludowa w
Poznaniu skierowała Jana Królaka do objęcia lasów
państwowych w Kębłowie.
W dniu wybuchu Powstania Wielkopolskiego,
czyli 27 grudnia 1919 r. Jan Królak złożył podanie o
przyjęcie do pracy w polskiej administracji leśnej. W dniu 8
stycznia 1919 r. Wydział Rolnictwa i Leśnictwa NRL
potwierdził przyjęcie zgłoszenia do pracy, a w dn. 8 lutego
kolejnym pismem poinformował J. Królaka o przydzieleniu mu
posady i wyznaczył termin jej objęcia na 15 lutego 1919 r.
Według akt personalnych Dyrekcji Lasów Państwowych w
Poznaniu Jan Królak rozpoczął pracę w Kębłowie z dniem 17
lutego 1919 r. Podstawowym jego zadaniem było przejecie
gruntów leśnych i gruntów deputatowych Leśnictwa Kębłowo
oraz pozostałego majątku w postaci budynków i wyposażenia.
Jan Królak otrzymał zgodę od władz wojskowych na posiadanie
służbowej broni palnej (dubeltówki) wraz z amunicją.
Leśnictwo Kębłowo zostało przyłączone do
państwowego Nadleśnictwa Mochy. Nadleśnictwo Świętno
pozostało po stronie niemieckiej. Nadleśniczym w Mochach
został Kazimierz Borowicz, mianowany na to stanowisko w dniu
26.07.1919 r. przez Naczelną Radę Ludową. W maju 1920 r.
nadleśniczy został powołany na komisarza szczegółowego dla
przejęcia lasów państwowych w zasięgu nadleśnictwa Mochy. Po
przyjęciu granicy państwa przez Traktat Wersalski leśnictwo
Kębłowo leżało bezpośrednio na terenach nadgranicznych.
Leśniczy Jan Królak nosił broń służbową w lesie za zgodą
placówki Straży Granicznej w Lesznie. Królak pracował w
Kębłowie do 30 września 1928 r., kiedy to został
przeniesiony z urzędu na stanowisko leśniczego w
Nadleśnictwie Drawsko.
Budynki leśniczówki i gajówki przetrwały
do dzisiaj. Po 103 latach na leśniczówce w Kębłowie powiewa
proporzec Powstańców Wielkopolskich, którego wzór
zaczerpnięty został z proporca Drużyny Kębłowskiej. Chwilę,
w której Powstańcy Kębłowscy odebrali broń palną pruskim
leśnikom był bez wątpienia początkiem przejęcia z rąk
niemieckich lasów państwowych w Kębłowie.
Tekst: Krzysztof Kotlarski (na
podstawie dokumentów archiwalnych nadleśnictwa, min.
opracowań udostępnionych przez Eugenię Świetlińską oraz
dokumentów udostępnionych przez wnuczkę Jana Królaka - Irenę
Królak-Borowiecką i na podstawie „Wolsztyńskiego Słownika
Powstańców Wielkopolskich” autorstwa Jacka Piętki).
Obrazy ze zbiorów Nadleśnictwa
Wolsztyn, kopie fotografii i dokumentów udostępnionych przez
Irenę Królak-Borowiecką oraz fragment pocztówki (leśniczówka
1910 r.) ze zbiorów Muzeum Regionalnego w Wolsztynie;
ogłoszenie – „Orędownik na powiat wolsztyński” nr 56 z 1921
r. dostępny w Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej.
P.S. Oryginalny proporzec Drużyny
Kębłowskiej jest przechowywany w Muzeum Regionalnym w
Wolsztynie. Ocalał dzięki staraniom Pani Eugenii
Świetlińskiej.
Królak Jan - Królewiec 1915
Królak Jan stoi pierwszy z lewej - Kębłowo 1919 r.
Kazimierz Chojecki (1899 –
1986)
Urodził się 11 lutego 1899 w Chorzępowie,
powiat Międzychód, gdzie ukończył szkołę powszechną.
Następnie uczęszczał do szkół w Jarocinie a potem w
Krotoszynie. W 1916 r. poświęca się leśnictwu i wstępuje na
praktykę leśną w lasach miejskich Krotoszyna. W marcu 1917
r. praktyka ta została przerwana z powodu powołania go do
armii pruskiej. Został wcielony do jednostki łączności
stacjonującej w Legnicy, skąd po przeszkoleniu na
telegrafistę został skierowany na front zachodni.
Po zakończeniu wojny, w listopadzie 1918
r., powrócił do jednostki w Legnicy. Pod koniec grudnia
opuścił samowolnie służbę i powrócił do Krotoszyna, gdzie
trwały już walki powstańcze. W dniu 1 stycznia 1919 r.
Kazimierz zgłosił się wraz z bratem Stefanem do oddziału
powstańczego i walczył o wyzwolenie Krotoszyna. W kolejnych
dniach Powstania Wielkopolskiego brał udział w walkach pod
Zdunami, Baszkowem, Sulmierzycami, Olszewcem, Kobylą Górą,
Czarnym Lasem, Kuźnią i Szklarką. 20 stycznia 1919 r. został
oddelegowany przez Radę Ludową do kontroli wojskowej na
poczcie w Krotoszynie.
W marcu tego roku został wcielony w skład
12 Pułku Strzelców Wielkopolskich i skierowany na front
wschodni. Służył w kompanii łączności wykorzystując wiedzę i
doświadczenie nabyte w armii pruskiej. Walczył w wojnie
polsko-bolszewickiej w okolicach Lidy. W dniu 15 lutego 1921
r. został zdemobilizowany w stopniu plutonowego.
Powrócił do Krotoszyna i ponownie oddał
się leśnictwu. Rozpoczął pracę w Zarządzie Leśnym w
Krotoszynie, a od 15 czerwca 1923 r. objął stanowisko
podleśniczego w lasach księcia Alberta Marii Thurn und Taxis.
W sierpniu 1927 r. nastąpiło przejęcie tych lasów przez rząd
polski i wcielenie ich w skład Lasów Państwowych. W wyniku
reorganizacji Kazimierz Chojecki rozpoczął poszukiwania
nowej posady i zgłosił się do majątku w Chorzeminie gdzie w
dniu 1 października 1927 r. został zatrudniony na stanowisku
leśniczego. Lasy majątku Chorzemin należały do niemieckiej
rodziny Daum i miały powierzchnię około 375 ha. Kazimierz
zamieszkał w leśniczówce niedaleko Nowego Młyna, przy której
pracował tartak napędzany lokomobilą. Do jego obowiązków
poza klasycznymi obowiązkami leśnika należało prowadzenie
księgowości majątku oraz nadzorowanie przerobu drewna w
tartaku. Kazimierz biegle mówił po niemiecku, w związku z
tym zlecano mu również załatwianie wszelkich spraw w
polskich urzędach. W dniu 14 lutego 1928 r. ożenił się z
Jadwigą Cierpkówną. Z tego małżeństwa przyszły na świat dwie
córki: Gabriela (1928) i Elżbieta (1936).
W dn. 23 sierpnia 1939 r. Kazimierz
Chojecki został zmobilizowany i brał udział w kampanii
wrześniowej w walkach pod Łęczycą, Kutnem Sochaczewem,
Piątkiem i Sobotą. 19 września 1939 r. dostał się do
niewoli, z której uciekł. W dniu 1 listopada 1939 r.
powrócił do Chorzemina. Przez okres okupacji pracował nadal
w Chorzeminie jako leśniczy. Pozbawiony był jednak broni
służbowej, której wówczas nie mogli posiadać Polacy. W
pracach leśnych pomagała mu w tym okresie córka Gabriela.
Bezpośrednio po wyzwoleniu Wolsztyna i okolic lasy majątku
Chorzemin zostały upaństwowione i weszły w skład
nowoutworzonego Nadleśnictwa Wolsztyn. Kazimierz dowiedział
się, że w Wolsztynie organizowana jest państwowa
administracja leśna i zgłosił się do Nadleśniczego Adama
Babczyszyna.
Z dniem 1 lutego 1945 roku został
zatrudniony na stanowisku leśniczego w państwowym leśnictwie
Chorzemin. Pierwsze powojenne lata pracy wymagały wzmożonej
pracy na tym stanowisku. Leśniczy Kazimierz Chojecki
nadzorował pozyskanie drewna potrzebnego na odbudowę kraju.
W krótkim czasie zalesił około 100 hektarów gruntów rolnych
przejętych z upaństwowionego folwarku Nowy Młyn. Jego
umiejętności i doświadczenie były wykorzystywane także w
biurze nadleśnictwa przy pracach kancelaryjnych. Zastępował
też nadleśniczego, kiedy ten był delegowany w inne rejony
kraju w celu organizowania nowych nadleśnictw. Pracował
społecznie udzielając się w Powiatowej i Miejskiej Radzie w
Wolsztynie. W dniu 30 września 1964 r. przeszedł na
emeryturę. Odznaczony został w wojsku niemieckim Krzyżem
Żelaznym II Klasy. Natomiast za udział w Powstaniu
Wielkopolskim odznaczono go Wielkopolskim Krzyżem
Powstańczym i mianowano honorowym podporucznikiem Wojska
Polskiego. Zmarł 10 sierpnia 1986 r. i został pochowany na
cmentarzu w Wolsztynie.
Tekst: Krzysztof Kotlarski
(na podstawie dokumentów archiwalnych nadleśnictwa,
wspomnień córki p. Gabrieli Chojeckiej, biografii
opracowanej przez prawnuka p.Macieja Szpira oraz „Wolsztyńskiego
słownika Powstańców Wielkopolskich” autorstwa p. Jacka
Piętki). Obrazy ze zbiorów
Nadleśnictwa Wolsztyn i kopie fotografii udostępnionych
przez p. Macieja Szpira
Kazimierz Chojecki (po lewej) w 12 Pułku Strzelców
Wielkopolskich - Ostrów Wielkopolski
Kazimierz Chojecki przed wejściem do kancelarii Leśnictwa
Państwowego Chorzemin - lata powojenne.
FIGLAREK WOJCIECH (1905
- 1960)
Urodził się 20 kwietnia 1905 r. w
leśnictwie Tominica kolo Chobienic, w rodzinie Macieja i
Agnieszki z domu Marciniak. Jego ojciec pracował jako
leśniczy w lasach majątku Chobienice hr. Mycielskich. Był
młodszym bratem Hipolita - Powstańca Wielkopolskiego i
żołnerza wojny 1920 roku.
Wojciech w latach 1913-1918 uczęszczał do
szkoklły powszechnej (6-klasowej) w Chobienicach i
Babimoécie. Za przykładem starszego brata i wiedziony
patriotycznymi pobudkami, jako niespełna czternastoletni
chłopak, już 1 stycznia 1919 r. przerwał naukę i przystąpił
na ochotnika do Powstania Wielkopolskiego, aby z bronią w
ręku wziąść czynny udział w walce z pruskim zaborcą. Walczył
w kompanii chobienickiej na odcinku Wolsztyn - Kopanica -
Babimost - Grójec - Nowa Wieś pod dowództwem Krauzego i
Nieboraka. Po podpisaniu rozejmu w Trewirze i zaprzestaniu
walk 20 lutego 1919 r. wrócił do rodziny.
Od marca tego roku do lutego 1926 r.
odbył praktykę leśną w leśnictwie Nowiny. Od 15 lutego do 30
czerwca 1926 r. pracował jako inkasent w Domu
Rolniczo-Handlowym „Ziemiopłód" w Poznaniu. 12 października
1926 r. rozpoczął służbę wojskową w VII Pułku Strzelców
Konnych w Poznaniu, którą zakończył 22 kwietnia 1927 r. W
latach 1927-1930 kontynuował praktykę leśną w Nowinach,
gdzie 28 września 1930 r. zdał egzamin przed zarządcą lasów
A. Kapturskim. Od 1 lipca 1930 r. do 1 lipca 1937 r.
pracował jako leśniczy w Sepnie. 10 lipca 1937 r. podjął
pracę w charakterze pomocnika leśniczego, a następnie
leśniczego w lasach majątku Łęki Wielkie hr. Kęszyckich. Tam
zastała go wojna.
W 1939 r. znalazł się na liście
proskrypcyjnej tzw. wrogów Rzeszy (Sonderfahndungsbuch Polen),
ale szczęśliwie ominęło go aresztowanie. W 1943 r. w jego
domu — według relacji córki — ukrywał się ks. Teofil
Ratajczak (szwagier siostrzeńca żony). Po wojnie Wojciech
zdał egzamin kończący siedmioklasową szkołę podstawową
(1946) i odbył kurs dla leśniczych w Goraju (1948). Od 7
stycznia 1950 r. do śmierci pracował na stanowisku
leśniczego w Kopanicy.
Od 6 września 1936 r. Wojciech należał do
Związku Powstańców Wielkopolskich 1918-1919 (zweryfikowany w
1948 r. pod numerem 4218). Był członkiem Związku Zawodowego
Pracowników Leśnych i Przemysłu Drzewnego w Kargowej od I
października 1947 r. Od 15 października 1947 r. był
członkiem Polskiej Partii Robotniczej w Goraju. Należał do
Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, Polskiego Związku
Łowieckiego i Związku Bojowników o Wolność i Demokrację (od
11 września 1957 r.).
3 lipca 1933 r. w Łękach Wielkich
poślubił Pelagię Sterczyńską (1896-1991), córkę Szczepana i
Ewy z Kowalewskich. Z tegoż związku narodziło się troje
dzieci: Maria (ur. 1934), Halina (ur. 1935) po mężu Drzymała
i Jerzy (1940-1943). Zmarł w wyniku nowotworu żołądka 8
lutego 1960 r. w Kopanicy i tam został pochowany. W 1977 r.
jego szczątki zostały przeniesione na cmentarz w Obrze.
Otrzymał Dyplom Uznania z okazji 30
Rocznicy Powstania Wielkopolskiego przyznany przez Zarząd
Gł6wny Związku Powstańców Wielkopolskich (Poznań, 27 grudnia
1948 r.). Za udział w Powstaniu Wielkopolskim został
odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym na mocy uchwały
Rady Państwa nr 01.24-0.26 z 24 stycznia 1958 r.
(legitymacja nr C-2966).
Opracował wnuk Jerzy Drzymła
Michał Tomaszewski
(1897–1969)
Michał Tomaszewski - 1960 r.
Urodził się 18.09.1897 w Chlewiskach
powiat Szamotuły. Jego rodzicami byli Wojciech i Józefa z
domu Smól. W roku 1911 Michał ukończył szkołę powszechną w
Kazimierzu. W okresie od 1 czerwca 1913 r. do 1 czerwca 1915
r. odbył praktykę leśną w Nadleśnictwie Kwilcz powiat
Międzychód. Od dnia 15 czerwca 1915 r. rozpoczął pracę jako
leśnik w Wielkich Łagiewnikach na Górnym Śląsku. Z posady
tej zrezygnował w dniu 22 listopada 1915 r., gdy jego ojca
powołano do wojska. Michał powrócił wtedy do rodzinnego domu
by pomagać matce. W 1916 roku został powołany do armii
niemieckiej. W trakcie służby na froncie w 1918 r. został
lekko ranny. W wojsku służył aż do zakończenia I wojny
światowej.
Dnia 13 stycznia 1919 roku wstąpił
ochotniczo do Kompanii Poznańskiej. Służył w oddziale
artylerii przekształconej później w 1 Pułk Artylerii
Ciężkiej. Brał udział w walkach powstańczych pod Lesznem, w
okolicach miejscowości Kąkolewo, Pawłowice, Śmiłowo, Poniec
i Lubonia. Główna kwatera jednostki mieściła się w
miejscowości Dobramyśl, a jego dowódcą był Kowalski
Kazimierz. W maju 1919 roku zawarł związek małżeński ze
Stanisławą Pieluchą.
W grudniu 1919 r. Michał Tomaszewski
został reklamowany przez Dyrekcję Lasów Państwowych w
Poznaniu i przyjęty jako pomocnik do służby w Leśnictwie
Promno Nadleśnictwa Państwowego Czeszewo. 9 lipca 1920 r.
został przeniesiony do Nadleśnictwa Zielonka na stanowisko
podleśniczego w Leśnictwie Odrzykożuch. 1 marca 1921 Michał
został podleśniczym w Leśnictwie Rakownia w Nadleśnictwie
Zielonka. Od 1 lipca 1927 został przeniesiony do
Nadleśnictwa Kąty, gdzie objął obowiązki gajowego. Pracował
tam do października 1929 r., kiedy to zwolnił się na własną
prośbę ze służby w Lasach Państwowych i objął posadę
leśniczego w prywatnym majątku Wroniawy pod Wolsztynem.
Właścicielem majątku był radca Józef Draheim, który w 1928
r. kupił go od znanej niemieckiej rodziny Rothschild z
Frankfurtu nad Menem. Ogólna powierzchnia majątku wynosiła
2.150 ha, z czego około 610 ha było gruntami leśnymi
skupionymi w czterech kompleksach leśnych. Gatunkiem
panującym była sosna. Występowały też drzewostany świerkowe,
dębowe, jesionowe, brzozowe i olchowe. Dotychczasowa
gospodarka leśna była podporządkowana łowiectwu. Nowy polski
właściciel postanowił to zmienić zatrudniając doświadczonego
leśnika.
Leśniczy Michał Tomaszewski zamieszkał w
leśniczówce, która dotychczas pełniła funkcję dworku
myśliwskiego. Michał prowadził powierzone mu leśnictwo
również przez całą okupację. W tym czasie jego córka
pracowała w pałacu jako służąca.
Po zakończeniu wojny majątek we
Wroniawach został upaństwowiony a jego lasy weszły w skład
Nadleśnictwa Mochy. Michał został leśniczym w państwowym
Leśnictwie Wroniawy, które było jednym z siedmiu w tym
nadleśnictwie. Powierzchnia leśnictwa wynosiła wówczas około
895 ha. Michał Tomaszewski pracował na tym stanowisku do
przejścia na emeryturę w maju 1963 r. Zmarł 28 czerwca 1969
r. w Poznaniu i został pochowany na Cmentarzu Junikowo. Za
udział w Powstaniu Dyrektor Lasów Państwowych w Poznaniu
nadał mu w 1929 r. medal „Dziesięciolecia Odzyskanej
Niepodległości”. Michał Tomaszewski udzielał się społecznie,
był Radnym Gromadzkiej Rady Narodowej w Mochach wybranym z
listy Frontu Jedności Narodu. Miał dwie córki – Władysławę
(1920) i Janinę (1922).
Tekst: Krzysztof Kotlarski (na
podstawie dokumentów archiwalnych nadleśnictwa oraz
udostępnionych przez prawnuczkę Maję Nowaczyk i dostępnych w
serwisie szukajwarchiwach.pl - zespół „Majętność Leśna
Wroniawy”)Obrazy ze zbiorów Nadleśnictwa Wolsztyn, kopie
fotografii udostępnionych przez Maję Nowaczyk oraz fragment
pocztówki (leśniczówka 1900 r.) i zdjęcie z zalesień w 1932
r. ze zbiorów Muzeum Regionalnego w Wolsztynie.
Michał Tomaszewski w armii pruskiej -1917 r.
Michał Tomaszewski (siedzi) - Kościan 1918 r.
Piotr Trybusz (1891 - …)
Urodził się dn. 30 stycznia 1891 r. w
Gościeszynie w rodzinie Jana i Marii z domu Halasz. Ukończył
4-klasową szkołę powszechną. W roku 1913 został powołany do
armii niemieckiej. Do listopada 1919 r. służył w 42 Pułku
Piechoty pruskiej armii. W grudniu 1918 r. wstąpił
ochotniczo w szeregi Powstania Wielkopolskiego i do lipca
1919 roku pełnił służbę wartowniczą w Obronie Krajowej. W
dniu 10 września 1919 roku poślubił Pelagię Drzewiecką. Z
tego związku narodziło się pięcioro dzieci: Halina (1920),
Bożena (1922), Henryk (1924), Felicjan (1927) i Adam (1934).
W dniu 1 stycznia 1930 roku podjął pracę
jako pomocnik leśny w majętności Wolsztyn należącej do
hrabiny Mycielskiej. Piotr zamieszkał w należącej do majątku
gajówce w Młyńsku. W roku 1935 ukończył kurs dokształcający
dla podleśniczych, po którym awansował na samodzielną posadę
leśniczego w 350-hektarowym rewirze Barłożnia. Przepracował
na tym stanowisku do wybuchu drugiej wojny światowej.
W grudniu 1939 r. został wysiedlony wraz
z całą rodziną do Generalnej Guberni. Został wywieziony
pierwszym transportem do Kosowa Lackiego. Następnie osiedlił
się w Maliniach powiat Mielec w majątku hrabiego
Tarnowskiego. Żona hrabiego, Irena była córką hrabiostwa
Mycielskich z Komorowa. Piotr był w tym majątku polowym.
Razem z synem Henrykiem pracował również w tartaku w
Chorzelowie należącym do hrabiego Tarnowskiego. Na początku
1945 roku Piotr powrócił do Wolsztyna i zgłosił się do pracy
w nowopowstałym Nadleśnictwie Wolsztyn.
Na mocy dekretu PKWN lasy majętności
Komorowo zostały znacjonalizowane. Przedwojenny rewir
Barłożnia został włączony do państwowego leśnictwa o tej
samej nazwie. W dniu 13 marca 1945 r. Piotr został
zatrudniony na stanowisku podleśniczego a następnie p.o.
leśniczego w leśnictwie Barłożnia.
Piotr Trybusz przeszedł na emeryturę w
czerwcu 1958 roku. Należał do wolsztyńskiego Koła Związku
Powstańców Wielkopolskich, był członkiem Polskiej Partii
Robotniczej (Sekretarz P.O.P).
Tekst: Krzysztof
Kotlarski (na podstawie dokumentów archiwalnych
nadleśnictwa, biogramu z książki „Leśnicy w Powstaniu
Wielkopolskim 1918-1919” Władysława Chałupki oraz biogramu
Henryka Trybusza w „Wolsztyńskim słowniku biograficznym” cz.
II 2007 r. Czesława Olejnika)
Piotr Trybusz - drugi z prawej maj 1947 r |